Họ thâm độc khi oán thù. Bạn trai buổi dậy thì có rất nhiều thứ mâu thuẫn đó. Bạn thấy người nam hay bội bạc hơn người nữ.
Nó hạ nhân cách của mình. Bịnh thời đại đã làm bao nhiêu lương tâm bạn trai không còn biết phân biệt được lành dữ. Nếu thư xin chia buồn thì họ tưởng tượng có những ngấn lệ ấm ấm lăn trên lớp da mặt mịn ở một phương trời.
Đại để một bà mẹ hiền có thể thân mật nói: con, để mẹ nói con nghe những điều cao cả nầy nghe. Có nhiều người viện lý là ưa mỹ thuật, thưởng thức cái đẹp thiên nhiên mà tạo hóa ban cho con người. Họ lại không thích ai ngang nhiên xen vô các việc thuộc thẩm quyền đảm trách gia đình họ.
Ông từ trả lời: Vậy thì cháu còn thiếu một điều. Bạn trai yêu bạn trăm năm vì nhan sắc thấy bạn mình có những tật xấu như láo ăn, thèo lẻo, giả dối, bạn trai tuy không nói ra nhưng không bằng lòng. Hỏi kỹ, kẻ thì mới ăn giỗ xong, người khác nói ba mới ráp xong chiếc xe máy, người khác nữa làm việc văn được thầy cho điểm cao.
Edison, Rousseou chết chìm trong lố sách và lố sách. Có khi chỉ còn lại cho người nam và người nữ những tội lỗi và kỷ niệm mà càng cao tuổi mỗi người khi nhớ lại càng âu sầu, hối tiếc. Cứ chung mà nói bạn trai học lâu nhớ hơn bạn gái nhưng một khi nhớ rồi thì nhớ dai hơn bạn gái.
Họ tuân kỷ luật vì coi kỷ luật là một phương thế giựt cấp bằng, mua chức vị xã hội để nuôi thân, nuôi vợ, nuôi chồng, nuôi con và tạo cảnh gia đình ấm cúng trong ích kỷ. Khi rủi mất tình yêu, trí tưởng tượng cũng trưng bày ra trong óc họ hình ảnh người con gái mà họ bán đ àn lòng đang khoác tay một chàng trai khác đã có những cử chỉ thân mật hay viết những bức thư tình tứ cho kẻ tình địch của họ. Có nhiều nam thanh không ý thức sự rõ rệt sự cần thiết của nghề nghiệp, ngó bóng tương lai ẩn hiện, mịt mờ và bị tình ái ráo riết chi phối.
Nhưng tôi thấy có vài phương pháp giúp ta qua các thử thách ấy mà tâm hồn được lợi. Óc ỷ lại pha màu sắc hèn yếu và nô lệ ái tình đôi khi khiến họ liều lĩnh: Nếu họ tu hành thì lỗ trống tâm hồn họ được trám bằng tình yêu Thượng đế và nhân loại.
Tinh thần họ là con thuyền mà biển là tình cảm náo động nên người ta đừng lấy làm lạ sao có không ít bạn trai vô lớp học, xác ngồi đó mà hồn bay đâu đâu. Ta không có quyền dại, bị gạt để chừng hối hận đời đã lên meo. Hậu sinh khả úy hay khả cụ.
Tuy vậy, người ta có thể chế ngự nó được. Con người không có quyền tự thao túng, cho mình quyền sử dụng các cái ấy cách ngang tàng. Nhà giáo dục hãy thế những phút mà sương rơi, nặng trĩu, trên cành, dương liễu, lả lơi, em ơi, gió rơi, lá rơi, em ơi trên vườn lòng bạn trai bằng những lý tưởng, những công tác thúc đẩy yêu đời.
Mà muốn bạn để ý ái tình ấy theo đà sinh lý phát triển trong cơ thể bạn trai ngày một tăng cường độ. Nhiều bạn trai lúc 12, 13 tuổi sau khi ngủ trưa dậy hay vì một nguyên nhân kích thích xác thịt nào đó thấy dương vật mình cứng lên, bắt lo sợ, không biết tại sao và hồ nghi mình là kẻ quái gở về dâm dục hay mắc quái tật bất trị gì đây. Trong nhiều tác phẩm nhất là trong người bản lĩnh, tôi nói thời đại ta ai cũng thấy cần những đầu óc già giặn để xây dựng nhưng lại người ta ưa sống trẻ, quảng cáo trẻ, nỗ lực tìm mọi phương cách cho mình trẻ.