Nhìn ngắm một con thú, một bông hoa, một thân cây và nhận ra cách mỗi thứ buông thư trong trạng thái an nhiên tự tại. Đối cực của cái chết là sự tái sinh. Bạn chính là khả năng nhận biết đó được che giấu dưới hình dáng của một con người.
(65) Trở nên vướng mắc: Khi mất mát một vật gì quý hay mất một người thân thì ai cũng khổ sầu, đây là một điều rất hiển nhiên. Đìêu này có nghĩa là: Những gì đang xảy ra là một điều không thể nào khác đi được. Đầu óc của con người, vì luôn luôn muốn biết, muốn hiểu, muốn kiểm soát,…nên thường lầm tưởng rằng ý kiến và quan điểm của mình chính là chân lý.
Nhờ đối diện với cái Chết, tâm thức bạn, không ít thì nhiều, sẽ có tự do để không còn bị đồng hoá với những ý tưởng miên man hay cảm xúc tiêu cực của mình. Dĩ nhiên, trong mỗi quan hệ, điều tối hậu mà bạn cần nhớ là sẽ chẳng bao giờ có ai khác cả, ngoài chính bạn (67). Tôi chỉ nói: Hãy cho phép giây phút này được “như nó đang là”!
Chúng không sống với những ảo tưởng tự tạo ra ở trong đầu như con người, nên chúng không cần phải quan tâm, cố gắng bảo vệ và bồi đắp cho nhân cách, hay khái niệm về một “cái Tôi” không-có-thật đó. Cái nói quen thuộc: “Cuộc đời của tôi/anh ấy/ cố ấy” khiến chúng ta dễ hiểu lầm rằng sự sống là một cái gì mà bạn, hay một ai đó, có thể sở hữu hay đánh mất. Đối cực của cái chết là sự tái sinh.
Những mệnh đề này thoạt nghe có vẻ hợp lý và hiển nhiên, nhưng khi bạn nhìn kỹ lại, bạn sẽ nhận ra rằng trong tự thân cấu trúc của ngôn ngữ đã chứa đựng một ảo tưởng, một ảo tưởng không thể tránh được khi ta sử dụng ngôn từ. Ngay lập tức, những hoạt náo, bận rộn của trí óc bạn sẽ được giảm thiểu và chấm dứt. Con nai rất thoải mái được là một con nai.
Họ đã buông bỏ hết, do đó con người, “cái Tôi” được tạo dựng nên bởi trí năng, đã không còn nữa. Và bạn không thực sự cần phải làm gì cả. Mà đó chính là sự phát sinh của sự chú tâm một cách cảnh giác, đó là không gian của sự hiện hữu trong đó từng lời nói được tiếp nhận.
Nhưng thực ra, sự tĩnh lặng đâu phải là một vật thể, và nó cũng không thuộc về thế giới này. Chúng ta cần ý thức và vượt qua thói quen nguy hại này. Rồi thử xem chuyện gì sẽ xảy ra.
Có gì khó khăn đâu khi bạn phải chấp nhận điều này. Không có một chuyện gì có thể xảy ra mà không gây ra hoặc liên đới với những chuyện khác; dù trên bề mặt chuyện ấy có vẻ như là đã xảy ra một cách độc lập. Khi bạn cảm thấy nhàm chán, bạn thường thích cầm một cuốn tạp chí lên, gọi mộtcú điện thoái cho ai đó, bật máy truyền hình hoặc lên mạng, đi mua sắm, hay thông thường chuyển qua nhu yếu thiếu thốn và luôn muốn có thêm một cái gì đó của trí năng thành một nhu yếu của cơ thể và thoả mãn cấp thời cho nó bằng cách tiêu thụ thêm thức ăn vào bụng.
Bạn chính là nhận thức, là Cái Biết đó, mà không phải là thứ tâm thức đã bị ô nhiễm - tức cảm giác nhàm chán - vừa được bạn nhận biết. Và đó là một phần mạng lưới của sự tương quan, tương duyên mật thiết của vũ trụ. Mặt khác, ta cũng sai lầm khi cho rằng mình chỉ là những cảm xúc vẩn vơ, hay những lo sợ miên man thường phát sinh ở trong đầu.
Khi cái Chết đã không còn được chấp nhận, đời sống sẽ mất đi chiều sâu của nó. (73) Thể tính chân thật: Tức là chân như, thể tính bất động, thường hằng của mọi sự, mọi vật, nằm ngoài mọi lý luận, hiểu biết của con người. Bạn chợt nhận ra rằng có một sự nhận biết như là một cái nền nằm sau tất cả những nhận thức của các giác quan, tất cả những suy tư.