Khi mọi người chuyển tử chiếc mũ đen (cẩn trọng) sang chiếc mũ vàng (lợi ích tiềm ẩn), nếu bạn vẫn khăng khăng đội mũ đen, bạn sẽ bị loại. Xét trên góc độ sinh lý, chúng ta cần thiết phải tách bạch các kiểu tư duy. Cảm xúc của mọi người nên được bộc lộ một cách rõ ràng, ngắn gọn và cô đọng.
Chúng ta có thể sử dụng chiếc mũ đỏ, đen và vàng để biểu lộ quan điểm. Đó có thể là những ý tưởng chưa hoàn chỉnh, những ý tưởng chưa thể ứng dụng được bởi vì chúng cần được hoàn chỉnh tiếp. Công việc cũng cùng loại.
Sự minh chứng chính là nỗ lực để ủng hộ ý tưởng đó. Nếu những qui định trên không được tuân theo tức là chúng ta đã sử dụng sai vai trò của chiếc mũ trắng. Cách thứ một đó là một điều gì được coi là mới theo nghĩa khác biệt với những gì đã có trước đó, ví dụ một hệ thống thông tin liên lạc là mới đối với văn phòng của bạn, cho dù nó đã được sử dụng ở hàng ngàn văn phòng khác trước khi bạn bắt đầu sử dụng chúng.
Aristotle dựa vào phương thức hệ thống hoá những trật tự logic bao hàm và không bao hàm sự việc: Dựa trên tiền lệ, chúng ta chia nhóm sự việc cùng với những định nghĩa, phân loại và nguyên tắc. Nếu một người chỉ đưa ra kết luận lạc quan và chẳng có dẫn chứng gì kèm theo, thì «cảm giác tốt lành đó» lại chính là những tình cảm được sắp xếp vào lối tư duy chiếc mũ đỏ, chiếc mũ cho phép mọi người đưa ra những tình cảm, linh cảm, cảm nhận trực giác mà không cần giải thích. Chúng ta có thể tăng thời lượng quảng cáo để có thêm lợi tức tức thì.
Mũ vàng biểu thị cái nhìn lạc quan, trông chờ và chấp thuận. Nhưng có một điều chắc chắn rằng khả năng tư duy tích cực của lối tư duy chiếc mũ vàng cũng đòi hỏi sự sáng tạo. Liệu có cách nào để chúng ta vẫn áp dụng được ý tưởng đó?
Phương pháp tư duy sáu chiếc mũ cho phép sử dụng những quá trình này. Thật dễ dàng đưa ra những lời trì chích hơn những nhận xét có tính chất xây dựng. Sau đó, chúng ta sẽ thảo luận xem ý nghĩa và nguyên nhân của hiện tượng này là gì.
Chúng ta có thể gọi đây là “hiệu quả thụt lùi” của một ý tưởng. Bạn có thể chỉ ra lối tư duy nhất định mà bạn đang mong muốn. Đó là sự trái ngược với những thông tin trung lập và có trọng tâm
…Tôi sẽ sử dụng chiếc mũ vàng nhưng tôi không hy vọng tìm thấy được điểm tích cực nào. Chiếc mũ đen tránh cho chúng ta không lãng phí tiền bạc và công sức. Chiếc mũ trắng tư duy thường được đem sử dụng tại thời điểm bắt đầu một cuộc họp nhằm
…Trước khi anh làm bất cứ điều gì khác, tôi muốn anh sử dụng chiếc mũ vàng và nói cho tôi biết anh nghĩ gì về cách tiếp cận mới. Chiếc mũ đen là chiếc mũ của sự cẩn trọng. Nếu chỉ xét riêng về mặt logic, mọi người có thể khăng khăng về khả năng giảm số kẻ tội phạm.
Tất cả những điều mà tôi đề cập đến trong cuốn sách này đều rõ ràng và lôgíc. Tôi không tin rằng chúng ta đã hết những giải pháp có thể. Sự tiến hoá cũng là một lối tư duy phù hợp, và theo thuyết tiến hoá của Darwin thì sự sống dành cho những loài biết thích nghi nhất, và trong tư duy thì sự sống chỉ dành cho những ý tưởng phù hợp nhất.