Bao tử và ruột tôi như quặn lại. Câu chuyện của ông hay và cảm động tới nỗi sau mỗi buổi học, tôi mời ông lại dùng bữa tối với tôi. Tôi khuyên ông nên mỗi ngày bỏ ra chút thì giờ để nghỉ ngơi.
Ông khổ công tra cứu đến nỗi chẳng thấy mấy lúc ông đã có thể diễn thuyệt và thảo luận về những vấn đề đó, dù không lúc nào ông rời chiếc ghế có bánh xe. La Rochefoucould nói: "Kẻ thù của ta xét ta đúng hơn tự ta xét ta". Hồi đó, ai hơi chỉ trích ông là ông phật ý, nổi nóng ngay.
Vậy mà ông không bao giờ tới nhà thờ và tự cho mình là một người vô đạo. Có người cho hay rằng 15 phút sau khi ông gặp ta, tôi sẽ được ông ta kể lể đầu đuôi cho nghe. Cặp vợ chồng khốn khổ ấy đã trả mắc "chiếc còi" của họ biết bao! Năm chục năm sống trong cảnh địa ngục - chỉ vì không một người nào có đủ lương tri để nói "Tốp lại đi", hoặc có đủ sáng suốt nhận giá trị của mỗi sự, mà rằng: "Thôi chúng ta tốp chuyện đó ngay bây giờ nhé.
Tôi không thấy đời có mục đích, nên không tụng niệm nữa, và theo thuyết bất khả tri [24]. Xin ông làm ơn cho tôi biết lúc này cách mời của tôi có chỗ nào vụng không? Ông kinh nghiệm và thành công hơn tôi nhiều, vậy xin ông làm ơn cứ thành thật chỉ trích, đừng sợ làm mất lòng tôi". Ta chỉ có thể vẽ những cảnh vật mà ta thích thôi.
Mà những cảm xúc nào khiến người làm việc bằng tinh thần thấy mệt? Những cảm xúc vui vẻ, thoả mãn, hài lòng chăng? Không. Tâm hồn bị rung động quá chừng, nên mỗi khi ngồi một mình là nước mắt tràn ra. Tôi được biết một nhà buôn ở Nữu Ước đã thắng bầy quỷ dữ đó bằng cách cắm đầu làm việc luôn tay, tới nỗi không có thời giờ ưu phiền nữa.
Lần đầu họ bóp lực kế trong hoàn cảnh thông thường. Điều kiện thứ nhất để ngủ ngon là phải thấy được yên ổn. Tôi tự nghĩ: "Một cái ý giản dị và chắc chắn như vậy, tại sao cả ngàn người háo danh chưa nghĩ tới.
Tôi luôn luôn lẩm bẩm: "Nếu một trong hai sợi dây đó tuột hay đứt. Trong cơn thất vọng tôi dùng điện thoại kêu vị bác sĩ đương chữa cho tôi đến để mà rên la, mà kể lể nỗi thất vọng đang chiếm cứ lòng tôi. Tôi biết một ông, còn giỏi hơn ông Brush nữa: ông không cần phải dùng mũ ni để che tai.
Thực tôi không còn thì giờ mà cũng không còn sức để lo lắng nữa". Trời làm mất mùa, tôi lo đói. Nếu không làm sao cho tài chánh khá lên được thì cũng cứ vui vẻ, đừng đày đọa tấm thân mà uất ức vì một tình cảnh không sao thay đổi được nữa.
Năm 1774 một người lại thăm dưỡng đường do một tín đồ phái ấy lập ra, đã lấy làm bất bình khi thấy những người đau bệnh thần kinh bị bắt phải đan vải gai và y liền cho rằng các tín đồ đã lợi dụng những kẻ khốn nạn kia. Ngày hôm nay tôi sẽ thuận theo hoàn cảnh chứ không bắt hoàn cảnh phải thuận theo ý muốn của tôi. Do kinh nghiệm, tôi cũng biết rằng giao quyền cho những người không xứng đáng tai hại lắm.
Tôi tin chắc rằng không bao giờ tôi nghĩ ra được cách cải tạo đó nếu tôi cứ rối rắm như trước. Tôi xin thú cùng anh là tôi rất hổ thẹn, vì đến khi sợ chết mới học được cách sống". Tôi cám ơn Chúa đã cho tôi ăn nhiều lễ Giáng sinh rực rỡ, giữa gia đình đầm ấm, hồi thơ ấu.