Đêm khó quên với em đồng nghiệp mắc kẹt lại chổ làm và ướt sũng bởi cơn mưa

Quản lý sự nghiệp băn thân củng giống như đầu tư - mức độ khó khăn không được tính đến. Đề nghị nắm giữ một vật gì đó suốt 30 năm đòi hỏi sự hy sinh cá nhân thậm chí còn rất hiếm thấy trong một tu viện, huống chi là trong ngôi nhà của người môi giới. Warren tránh chúng như tránh bệnh dịch, ngay cả khi giá cổ phiếu của chúng rẻ như cho.

Chúng ta đang nói đến một anh chàng vẫn còn đi chơi với những người anh ta quen hồi trung học, vẫn sống trong cùng một khu nhà từ nhỏ đến lớn. Những công ty khác được ông định danh là công ty hàng hóa, thể hiện qua tỉ lệ lợi nhuận thấp và doanh thu trồi sụt. Chúng ta đã chứng kiến những trường hợp này xảy ra trong thực tế - một sản phẩm chất lượng mà chúng ta đã quen sử dụng, bỗng nhiên nhà sản xuất hạ thấp chất lượng, thế là chúng ta thôi sử dụng và chuyển sang một sản phẩm khác.

Warren có lần đã quên đưa vào một điều khoản chống cạnh tranh trực tiếp khi ký hợp đồng mua siêu thị Nebraska Furniture Mart (NFM) đặt tại Omaha của bà Rose Blumkin (bà B) đã 89 tuổi. Hãy tỉnh táo đi, lúc bạn có được thông tin tay trong, thì tất cả những người khác cũng đã biết rồi và đã đưa ra các quyết định giao dịch dựa trên thông tin này. Chọn sai công ty mặc dù giá hợp lý thì bạn cũng thua; chọn đúng công ty nhưng giá thiếu hợp lý bạn cũng thua.

Nếu bạn đọc thấy rằng một công ty đang khởi động chương trình cắt giảm chi phí, nghĩa là bạn biết bộ máy quản lý của họ đã không làm tốt công việc giữ chi phí ở mức thấp ngay từ đầu. Hầu hết những công ty đang ăn nên làm ra hiện nay sẽ đến một lúc nào đó khựng lại. Dành cả cuộc đời để thức dậy và đi làm một công việc bạn căm ghét, với những người bạn không tôn trọng, khiến cho bạn bực bội và tức tối, bạn mang theo mình về nhà, để lên đầu những người thân trong nhà, và làm cho họ cũng bực bội theo.

Tuy nhiên, nếu có một nhà sản xuất nào nhân danh lợi nhuận, giảm chất lượng sản phẩm của mình, họ có thể đối mặt với một nguy cơ cao là đánh mất vị thế trong tâm trí người tiêu dùng. Lần đầu tiên là vào thời đỉnh điểm của thị trường giá lên trong cuối thập niên 1960, và lần thứ hai là đỉnh điểm giá lên trong cuối thập niên 1990. Không lâu sau, giá cổ phiếu này tăng vọt lên đến $200, và ông đã học được bài học đầu tiên trong đầu tư - phải biết kiên nhẫn.

Warren mua cổ phiếu với giả định rằng ông đang mua lại một doanh nghiệp. Nếu bạn là người tử tế và rộng lượng trước khi giàu có, bạn sẽ càng tử tế và rộng lượng hơn sau khi bạn giàu. Vấn đề ở đây là phải có chút đam mê tiền bạc, chứ không bị ám ảnh ganh ghét với số tiền của người khác cất giữ trong con heo đất của họ.

Chính là vì những nhà đầu tư lười biếng không làm bài tập kiểm tra những thương vụ làm ăn của mình, đồng nghĩa với việc họ cứ nhắm mắt mua bán theo số đông chứ không phải theo các nguyên tắc làm giàu căn bản. Nhưng nếu một công ty có thể tăng trưởng mà không cần được bơm thêm vốn, nó có thể sử dụng số tiền dư ra này để làm được nhiều việc, gia tăng tỉ lệ lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu, từ đó, đưa giá cổ phiếu của công ty gia tăng. Một số ví dụ vĩ đại thể hiện cách Warren tận dụng sự dao động của thị trường chứng khoán để mua vào là khi thị trường sụp đổ năm 1973-74, ông đã mua 10 triệu đôla cổ phiếu của Washington Post, bây giờ trị giá trên 1,5 tỉ đôla; khi thị trường sụp đổ nảm 1987, ông bắt đầu mua vào cổ phiếu của Coca-Cola với trị giá tương đương 1 tỉ đôla nhưng giá lúc đó chỉ nhỉnh hơn 8 triệu đôla; và trong thời kỳ suy thoái của ngân hàng, ông mua 400 triệu đôla cổ phiếu Wells Fargo, đến năm 2006 giá trị đã trên 1,9 tỉ đôla.

Hãy thử tưởng tượng: Nếu thị trường chứng khoán có đóng cửa suốt 5 năm, thì giá trị doanh nghiệp vẫn cứ tiếp tục gia tăng. Bạn sẽ nhảy bật dậy khỏi giường mỗi buổi sớm. Liệu lúc đó người ta có bỏ thói quen cạo râu không? Thôi uống Coke? Thôi mua bảo hiểm xe hơi? Thôi nhai chewing gum? Thôi dẫn con đi Dairy Queen những đêm hè nóng nực? Khả năng gần như không có.

Nhưng mỗi loại cổ phiếu là một cuộc chơi khác nhau, có tỉ lệ rủi ro khác nhau, thay đổi tùy theo giá cổ phiếu, vì vậy bạn nên kiên nhẫn đợi đến khi thời vận nghiêng về phía bạn, mức độ an toàn chấp nhận được, và đánh cược thật lớn. Những công ty khác được ông định danh là công ty hàng hóa, thể hiện qua tỉ lệ lợi nhuận thấp và doanh thu trồi sụt. Xây dựng danh tiếng mất 20 năm nhưng phá hủy chỉ cần năm phút.

Đi tìm một thứ bạn không bao giờ thấy sẽ khác với đi tìm một thứ bạn biết nhờ vào những trải nghiệm thỉnh thoảng vẫn xuất hiện. Nếu ai cũng đồng ý với bạn rằng một cổ phiếu nào đó sẽ là một Microsoft thứ hai, thì bạn sẽ phải trả một cái giá cao ngất ngưởng — nghĩa là sẽ chẳng còn lợi nhuận bao nhiêu mà rủi ro lại nhiều. Trường hợp đầu là một chỗ ngồi trên toa hạng nhất đến với đường Thuận lợi; còn trường hợp kia là một chỗ ngồi trên toa chở hàng vừa chậm chạp, vừa dằn xóc đến một địa điểm hẻo lánh ở vùng Siberia.