Ví dụ khi trong ta bỗng nhiên có một cảm giác trống vắng, cô đơn đang biểu hiện, phản ứng không thể cưỡng lại ở trong ta đi tìm quên qua sự chìm đắm trong một thú vui nào đó như dục tình, bài bạc, rượ chè,…để lấp đầy khoảng trống củat sự cô đơn đó. Hãy cảm nhận sức sống trong cơ thể bạn. Quan hệ hỗ tương sâu sắc giữa mọi sự, mọi vật là một điều mà người học Phật luôn biết, và ngày nay đã được khoa học công nhận.
Gốc rễ của những kinh nghiệm này chính là những thói quan trong cách bạn phản ứng và cư xử rất thông thường của bản ngã ở trong bạn: Đó chính là nhu yếu giành phần đúng (57) trong chuyện tranh cãi và dĩ nhiên cho ngưòi kia là sai; đó là thái độ đồng hoá mình với những quan điểm, những vị thế trong cách suy nghĩ của mình. Tôi phải trở thành một phế nhân! Cuộc đời đối xử với toi quá bất công va bạc bẽo. Người phương Tây có thành ngữ: “ Nếu ai ném chanh vào người bạn, thì hãy lượm những quả chanh ấy, và đi làm những ly nước chanh thật ngon mời người ấy!”.
Những gì bạn trông thấy ở ngoài kia chỉ là sự phản ánh rất chóng tàn của những gì chân thực của bạn ở bên trong. Khổ đau chỉ cần thiết cho đến khi bạn nhận thức rằng bạn không cần phải khổ thêm nữa. Sáng tạo nghệ thuật, thể thao, khiêu vũ, giáo dục, cố vấn tâm lý - nếu bạn muốn trở nên điều luyện trong một lĩnh vực nào kể trên, hay bất cứ lĩnh vực nào mà bạn yêu thích, thì bạn đừng để cho thói quen suy tư không-chủ-đích của mình dính líu nhiều vào lĩnh vực ấy, hoặc để cho loại suy tư đó chỉ còn là một khía cạnh phụ thuộc mà thôi.
Chấp nhận một cách hân hoan “những gì đang hiện hữu” làm hé mở một chiều không gian sâu lắng ở trong bạn, không phụ thuộc vào những điều kiện ở bên ngoài hay những thay đổi lên xuống thường xuyên của những ý tưởng và cảm xúc bên trong. KHối khổ đau sâu nặng (59) này là một trường năng lượng ở trong bạn thỉnh thoảng lại chiếm hữu lấy bạn vì khối khổ đau sâu nặng ấy cần được nuôi dưỡng và bổ sung thêm những khổ đau mới. Sự chú tâm này làm tan vỡ những biên giới được tạo ra bởi những suy tư, và khái niệm của bạn, từ đó bạn nhận thức rằng không một thứ gì có thể tự mình mà tồn tại được.
Nhưng thực ra, sự tĩnh lặng đâu phải là một vật thể, và nó cũng không thuộc về thế giới này. Khi bạn có một ý nghĩ hay một cảm xúc, bạn có ý thức về ý nghĩ hay cảm xúc đó. Nhưng những gì kinh văn không nhắc đến – nhưng đã chỉ thẳng ra – còn quan trọng hơn là những gì kinh văn đề cập đến.
Nhưng lúc đó, bạn có thể đang tham dự vào một hoạt động bằng chân tay, hoặc đang đi băng ngang một căn phòng, hay đứng đợi ở một quầy vé máy bay, và bạn hoàn toàn có mặt đến độ những nhiễu sóng ồn ào của những suy tư ở trong bạn bỗng dưng im bặt, thay vào đó là sự có mặt đầy ý thức. (75) Cho cái này là tốt, cái kia là xấu: Đây là một thói quen lâu đời ở bên trong của chúng ta đã tạo nên rất nhiều khổ đau và tranh chấp. Hãy luôn tự nhắc nhở mình một khi bạn ngồi bên giường của một người đang hấp hối.
Ý tưởng của bạnđã được đầu tư với một cảm nhận về chính mình. (17) Tâm: Tức là cái Biết linh hoạt, và sống động ở trong ta. Khi gặp một điều gì xấu thì ta tránh, ta không làm, nhưng không cần phải đầu tư quá nhiều cảm xúc, cảm thấy ghét bỏ, chống đối trong phản ứng của mình về điều mình cho là xấu.
Dĩ nhiên, bạn cần sẵn sàng chào đón một quan hệ hay hôn nhân xảy đến trong đời bạn, lúc đó chuyện có con là một điều sẽ làm bạn vui sướng. Cái Chết không phải là đối cực của đời sống. Hãy thực tập khong dán nhãn hiệu, bắt đầu từ những chuyện nhỏ.
Ngay cả những khi có tiếng ồn, bạn vẫn có thể nhận ra đang có sự tĩnh lặng bên dưới những ồn ào, nhận ra khoảng không gian từ đó tiếng động được phát sinh. Lúc đó bạn có thể cảm nhận được sự yên tĩnh sâu lắng của vật đó, và khi làm như thế, sự yên tĩnh sâu lắng đó cũng sẽ phát sinh ở trong bạn. Để hiểu được giáo lý này, bạn cần cảm nhận sâu sắc từ bên trong bạn sự thật mà câu giáo lý này muốn chỉ ra.
Bạn có thể cảm nhận sâu lắng ở bên trong rằng bạn thực đã biết rõ điều này? Bạn có thể cảm nhận rằng mình thực đã là Cái Đó? Người đời có câu: “Đi đâu thì ở đó!”. Khi một kinh nghiệm gì của bạn đi đến hồi kết thúc - một buổi tiệc với bạn bè, một kỳ nghỉ mát, con cái của bạn trưởng thành muộn dọn ra riêng - bạn như chết đi một phần nào.