Chúng ta đọc các tạp chí xuất bản định kỳ để thâu tóm được các tin tức và sự kiện đang diễn ra. Khi đọc kiểm soát một cuốn sách, dù thời gian cho phép ít đến đâu, bạn cũng phải trả lời được câu hỏi Sách này thuộc loại gì: tiểu thuyết, lịch sử hay khoa học?. Cuốn sách này là một ví dụ.
Nó có thể phù hợp với các chủ đề hình học và toán học nhưng lại không phù hợp với các chủ đề về triết học. Khi đọc sách, độc giả phải thống nhất thuật ngữ với tác giả thì mới nắm bắt được ý kiến, nhận định của người viết. Các phần nhỏ đó có thể ở trang này hoặc trang kia, nhưng nhìn chung đều về cùng một chủ đề.
Nhưng làm cách nào để phân biệt chính xác giữa hai điều này? Nếu anh ta không hiểu thì cần phải giữ im lặng và đọc lại tác phẩm. Những câu hỏi kiểu này được các triết gia nêu lên, hướng sự chú ý từ sự tồn tại đến sự thay đổi và cố gắng liên hệ sự thay đổi với sự tồn tại.
Và các triết gia chuyên nghiệp như các nhà khoa học thì không quan tâm đến quan điểm của ai khác ngoài quan điểm của các chuyên gia. Tác giả sử dụng các yếu tố này để hình thành nên thế giới trong tác phẩm. Chúng tôi không muốn áp đặt tên các sách hoặc nhóm sách tốt cho bạn.
Nên đặt những vấn đề chung hơn trước các vấn đề ít chung hơn và chỉ rõ mối quan hệ giữa các vấn đề. Nhưng thậm chí trong cả những giấc mơ tuyệt vời nhất thì những sự kiện và sinh vật của trí tưởng tượng vẫn được tạo nên từ những yếu tố của đời sống thường ngày. Khi đọc ở cấp độ này, mục đích của bạn là xem xét bề mặt cuốn sách, và tiếp thu tất cả những gì mà bề nổi của cuốn sách dạy bạn.
Một độc giả không thể phân tích ngôn từ để hiểu những thuật ngữ và nhận định ẩn trong đó thì cũng không thể đối chiếu các tác phẩm liên quan đến nhau. Chúng ta hãy cùng xem xét cụ thể ba cách đánh giá phê bình đầu tiên trong bốn cách trên. Việc một số tác giả chú ý sử dụng những từ cổ hoặc các nghĩa cổ khiến cho việc đọc sách cũng gây khó khăn không kém việc dịch sách.
Vấn đề thứ hai là sử dụng từ đồng nghĩa. Họ không tuân theo quy tắc đầu tiên của việc đọc phân tích. Những gì ông đã gắng sức cơ bản là khoác lên triết học bộ áo quần của toán học, đem lại cho nó sự chắc chắn và cấu trúc chính thống như Euclid đã làm với hình học trước đó 2.
Sau khi hoàn tất bốn bước đầu này, bạn đã có thể có đủ thông tin về cuốn sách và biết mình có muốn, có nên đọc nó kỹ hơn hay không. Người mới học trượt tuyết phải nghĩ đến các động tác thể chất, sau đó họ có thể quên đi, và thực hiện một cách tự động. Trên đây là tất cả những gì chúng tôi có thể nói về quan điểm chủ đạo trong một cuốn sách triết học.
Vấn đề có thể được nêu lên một cách rõ ràng hay thể hiện ngầm. Một độc giả có kinh nghiệm đọc kiểm soát không chỉ biết cuốn sách đó thuộc loại gì và hiểu được sơ qua nội dung của nó. Chơi chữ đơn giản chỉ là chơi với từ ngữ, và là lỗi hay mắc phải của những độc giả không chịu đọc phân tích.
Chính sự nhìn nhận công khai những mâu thuẫn, việc ghi lại những quan điểm khác nhau và nỗ lực đưa ra những giải pháp cho mọi vấn đề có thể xảy ra mới là nét nổi bật của Aquinas. Nói cho đúng, đó là do người ta đã kỳ vọng quá nhiều trong lần đầu tiên đọc một cuốn sách khó. Đọc sơ qua nắm ý chính, dù cũng rất hữu ích cho bước đầu tiên của việc đọc phân tích, nhưng cơ bản là để chuẩn bị cho bước thứ hai: hiểu được nội dung cuốn sách bằng cách thống nhất thuật ngữ với tác giả, diễn giải các nhận định của tác giả và theo sát các lý lẽ tác giả đưa ra.