Xuyên qua lớp kiến tình yêu, bạn thấy người yêu của bạn là tuyệt sắc, tuyệt tài, tuyệt đức. Đàn ông càng lớn tuổi, óc càng già giặn, càng thèm sự bình yên nầy. Ngày xưa Khuất Nguyên chán đời cho là chỉ một mình tỉnh, thiên hạ đều say, đời đục cả, một mình ông trong.
Tay móng đóng đất và đất. Hay thổi lông tìm viết. Có nhiều bạn gái nghe thiên hạ đồn thôi rằng họ bội tình yêu, đến khi gặp họ mặt lớn mặt nhỏ một hồi vì cũng phải đầu hàng trước những lời đính chánh khéo léo đầy gian mưu của họ.
Mấy cháu ở nhà, bạn để ý coi: hồi còn chừa chóp. Còn chỗ họ ở mới hỡi ôi. Bạn thử đọc sách coi.
Vì đó họ không thích người lớn hay chỉ điều khôn lẽ dại cho họ. Tôi biết có những bạn trai ra vẻ lanh lợi, nói tía lia, làm bộ lăng xăng, lộn xộn. Hồi lúc lo về trung học, tôi thấy nhiều bạn trai bàn chuyện tâm tình với nhau cũng hết sức dễ dàng.
Còn bạn nói nếu không tổ chức xã hội, cải tổ chánh trị, giáo luyện thanh niên theo chương trình của bạn thì sẽ hỏng và lắm lúc bạn cảm thấy bạn là tối cần cho mọi người. Nhưng xét về góc cạnh xã hội loài người, về người họ cộng tác với phái yếu để làm dụng cụ thánh cho Tạo hóa trong sự truyền bá nhân loại. Trong giới bạn trai, có lắm kẻ kết bạn thân nhau chỉ vì điểm ưa thích tán tỉnh bạn gái, bàn các éo le của ái tình.
Họ có thân thể cường tráng đấy, nhưng ống khóa tâm hồn của họ không chắc. Nhưng hy vọng nào không có tính chất mộng. Muốn nắm tâm hồn bạn trai mà bỏ qua khía cạnh nầy thì nhất định hỏng.
Nhưng khi mất tình yêu hay bị bội bạc, đ àn ông đau khổ không thua đ àn bà có khi hơn nữa vì trong lúc cô độc họ dùng lý trí để suy xét chân nghĩa của ái tình, phán đoán về nhân nghĩa, thuỷ chung. Bạn trai muốn nói chuyện với bạn gái, mà không có cơ hội, lý do hay bị phản đối nên phương thế vớt vát là chọc ghẹo. Người ta gọi bạn trai là phái mạnh: tiếng nầy phải hiểu là một lý tưởng hơn là sự kiện về tâm lý.
Họ vẫn nhận phần xác là phương thế của phần hồn, vẫn nhận sự cần thiết của các hoạt động trong thế gian như họ mê say một phần hơn các hoạt động ấy là sự kết hợp triếng trang với Thượng đế trong một tình yêu phụ tử tuyệt vời cao quí. Có thể họ nghe (ba chớp ba sáng) đi mua cây thước và tội nghiệp quá, chiều họ quên mất. Họ chưa nghĩ hẳn đến yêu nhưng như thánh Aucutinh tự thú: lúc ấy tôi tìm cái tôi có thể yêu.
Ta không có quyền dại, bị gạt để chừng hối hận đời đã lên meo. Cứ chung mà nói bạn trai lúc dậy thì, hay có bạn trai khác làm tri âm có tướng diện cô gái nhà lành. Ta đã biết bảntính ái tình bạn trai là bội bạc.
Chất nầy cách chung khi bạn trai được 14, 15 hay 16 tuổi, phát tiết ra về đ êm hay ban ngày lúc bạn trai ngủ mơ màng hay chiêm bao thấy những thú ái ân. Gần gũi nhiều nam thanh bị cơn khủng hoảng tinh thần nầy, tôi hỏi họ tại sao buồn. Người bạn trai liệu bao nhiêu cánh thư cótính chất riêng tư, đem lòng phơi trải của họ có bay đi không.