Cũng như những chiếc mũ tư duy khác, với mỗi nhận xét được đưa ra, nó tuỳ thuộc vào văn cảnh mà được xếp vào chiếc mũ tư duy phù hợp: “Chiếc ô tô này chỉ có khả năng chạy 50 km/h”. Trong phần trước, tôi đã đề cập đến điều nay. Ở đây, tôi không muốn sa đà giải thích tại sao người Nhật không thuộc tuýp người sáng tạo.
Liệu gợi ý này có phù hợp với những gì đã xảy ra trước đây hay không? Họ đã tốn nhiều giờ để thảo luận việc này. Một khi chúng ta có thể đưa ra những phương án như vậy, chúng ta sẽ phân loại chúng theo một trong ba lựa chọn đầu tiên.
Mọi người cùng đội chiếc mũ trắng và nêu ra những sự kiện. Liệu chúng ta làm thế nào để thử nghiệm được ý tưởng này. Liệu có ai thích việc sử dụng chiếc mũ xanh để cấu trúc lối tư duy?
Trong một cuộc họp, ai cũng muốn được tham gia, được chú ý, được cống hiến, và cách dễ nhất để cống hiến là đưa ra những nhận xét kiểu: «đúng vậy …nhưng…» một ý tưởng được đưa ra hợp lý tới 95%, nhưng mọi người lại có khuynh hướng chú ý tới 5% ít hợp lý hơn đó. Những khả năng này giữ một vai trò quan trọng trong lối tư duy hơn là mọi người nghĩ. Đó chính là lý do tại sao hiện nay ở một số quốc gia, phương thức tư duy "Sáu chiếc mũ" được đem giảng dạy cho các thẩm phán nhằm loại bỏ ảnh hưởng cá nhân tới việc đưa ra phán xét.
Chiếc mũ đen cũng giúp chúng ta nhận ra những lỗi lầm trong quá trình tư duy của chúng ta. Liệu những điều xảy ra có giống những gì đã xảy ra trong quá khứ? Những nghiên cứu thị trường đã chỉ ra lý do mọi người chọn mua thịt gà tây là do thịt gà tây chúa hàm lượng cholesterol thấp.
Vì vậy, vụ kiện này là một vụ kiện không thể thụ lý được, trừ khi người ta bổ nhiệm một vị quan toà trẻ tuổi và vị này sẽ phải dành cả cuộc đời để giải quyết vụ việc trên. Do mỗi người đều được quan sát ngôi nhà từ 4 hướng, nên đều có cái nhìn toàn diện về ngôi nhà. Chúng ta nên xem lại điều này.
Có những người luôn luôn nghĩ tốt về một người khác ngay cả khi người này đã lừa gạt họ. Ở phần này tôi sẽ chỉ đề cập tới khía cạnh tích cực của lối tư duy chiếc mũ vàng – khía cạnh của những ý kiến xây dựng. Bạn cân nhắc kỹ lưỡng khi sử dụng chiếc mũ xanh, và điều này có nghĩa là xác định dành thời gian để tư duy sáng tạo.
Chiếc mũ đen là chiếc mũ yêu cầu chúng ta hãy cẩn thận suy xét mọi việc. Trong phần trước, tôi đã đề cập đến điều nay. Một người mũ xanh tư duy cũng thực hiện vai trò y như một người sao chép, anh ta quan sát và ghi lại những tư duy đang diễn ra.
Đôi khi chúng ta cần phủ nhận khuôn mẫu sẵn có và tiến tới một cấp độ cao hơn. Thỉnh thoảng trong phòng họp người ta cũng dựng những tâm áp phích vẽ hình chiếc mũ, đây cũng là một cách để chúng ta tưởng tượng về phương hướng. Lối tư duy phê phán và lối tư duy chiếc mũ đen liên quan trực tiếp tới việc nhìn nhận một đề xuất xem nó phù hợp với những gì chúng ta đã biết.
Tôi không tin rằng chúng ta đã hết những giải pháp có thể. Kết quả là họ tỏ ra hào hứng học và nói với ông rằng nó còn quan trọng hơn cả việc khoan giếng lấy nước. Chiếc mũ đen là chiếc mũ của sự cẩn trọng.