Cầu nguyện cho ta cảm giác trút hết gánh nặng và không còn cô độc nữa. Tôi lại buồn vì không tậu được một căn nhà, không mua được chiếc xe mới, không sắm được áo mới cho vợ. Shields ở Michigan lại thất vọng tới nỗi muốn tự tử, trước khi học được cách sống từng ngày một.
Xin lấy trường hợp Đo đốc Peary, nhà thám hiểm đã làm cho thế giới kinh dị vì ông đã ngồi trong một chiếc xe do chó kéo mà tới được Bắc cực ngày 6 tháng tư năm 1909. Không có tài gì hết. Vậy thì phải làm sao? Phải tập phân tích theo ba giai đoạn căn bản sau đây:
Nỗi cô đơn của lòng tôi tự nhiên biến mất. Nên đấm mõm nó năm ngàn Mỹ kim hay là bảo thẳng nó cứ việc làm tới, muốn ra sao thì ra? Dù quyết định cách nào thì kết cục cũng là tai hại. Có lẽ chưa ai khổ cực ghê gớm như họ trên con đường về.
Tôi còn nhớ những ngày bàn về sự xung đột giữa khoa học và tôn giáo. Do đó có lần ông bà đi máy bay từ Penver tới bờ biến Thái Bình Dương, và máy bay đâm vào một trái núi. Để chứng minh, tôi xin kể chuyện cô Alice, thư ký đánh máy và tốc ký, ở cùng đường với tôi.
Ông trả lời, lúc đầu, ai hơi chỉ trích là ông phải nghĩ ngợi ngay. Một ngày kia, trừ một số sách viết cho các nhà chuyên môn, có lẽ hết thảy các sách phải viết bằng lối văn tựa như phóng sự, mới mong có người đọc, dầu sách học cho người lớn hay trẻ em. Tôi tưởng trở về nghề cũ như vậy sẽ bớt ưu phiền, tinh thần sẽ phấn khởi lên được; song tôi gần như không chịu nổi cảnh thui thủi một mình trên đường và trong quán trọ.
Chương trình của ông là viết mỗi ngày năm trang. Do kinh nghiệm, tôi thấy rằng ta không thể luôn luôn theo đúng thứ tự quan trọng của từng việc được, nhưng dù sao lập một chương trình như vậy tốt hơn nhiều là gặp đâu làm đấy. Người ta hỏi ông có lo về nhiệm vụ ghê gớm của ông không, ông đáp: "Tôi quá bận, không có thời gian để lo chi hết".
Nhưng ông không điên. Từ thời Freud đến nay, các y sỹ chữa bệnh thần kinh đều biết một bệnh nhân có thể thấy bớt những nỗi thống khổ ngấm ngầm, nếu được kể nó ra với một người khác. Tôi lo sợ lắm, viết di chúc rồi nằm đợi chết.
Khi tôi hỏi ông còn coi nạn kia là một tai hại lớn không ông lập tức đáp không và còn cho đó là một diễm phúc nữa. Ông nói: "Không ai khổ sở bằng kẻ muốn đổi cá tính của mình để biết thành một người khác". Biển đó tức là cảnh tình của ta.
Trong những chương trên, tôi đã nói chúng ta nên làm gì khi bị chỉ trích một cách bất công. Và khi tới tuổi trưởng thành lại nói: "Ước gì tôi lập gia đình rồi ở riêng". Bà Elizabeth Connley ở Portland đã học được một điều mà chúng ta trước sau gì cũng phải học là: số phận đã không tránh được thì hãy nhận và hợp tác với nó đi: "Như vậy đó và không thể nào khác được".
Quy tắc 5: Hăng hái làm việc thì sẽ không thấy lo lắng và mệt nhọc nữa Hoặc tôi hỏi người thợ hớt tóc đứng suốt ngày có thấy mệt không. Mãi sau cùng tôi mới thấy lời Santayana là minh triết: "Người đời sinh ra không phải hiểu đời sống, mà để sống".